W dniu 29 lipca 2022 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która m.in. ma na celu zapewnienie stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (dalej rozporządzenie 2020/10534), tj. rozporządzenia dotyczącego tzw. crowdfundingu. Ustawa ta z dniem 29 lipca 2022 r. dodaje do katalogu czynności bankowych niezastrzeżonych dla banków (czynności bankowych sensu largo, wymienionych w art. 5 ust. 2 ustawy Prawo bankowe) nową czynność bankową jaką jest „świadczenie usług finansowania społecznościowego, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a rozporządzenia 2020/1503, na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 tego rozporządzenia”. Ta nowa czynność bankowa została wymieniona w dodanym do art. 5 ust. 2 pr. bank. nowym pkt 13.
Według art. 2 ust. 1 lit a) rozporządzenia 2020/1503 usługa finansowania społecznościowego oznacza kojarzenie inwestorów zainteresowanych finansowaniem przedsięwzięć gospodarczych z właścicielami projektów z wykorzystaniem platformy finansowania społecznościowego, obejmujące którekolwiek z poniższych działań:
(i) ułatwianie udzielania pożyczek;
(ii) subemisję bez gwarancji przejęcia emisji, o której mowa w sekcji A pkt 7 załącznika I do dyrektywy 2014/65/UE, w odniesieniu do zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego, wystawionych przez właścicieli projektów lub spółkę celową, oraz przyjmowanie i przekazywanie zleceń klientów, o którym mowa w pkt 1 tej sekcji, w odniesieniu do tych zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego.
Co ciekawe, z brzmienia art. 5 ust. 2 pkt 13 pr. bank. wynika, że bank będzie musiał uzyskać zezwolenie na świadczenie usług finansowania społecznościowego przewidziane w art. 12 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503. Do wykonywania tej czynności nie wystarczy zatem posiadane przez bank wydanego wcześniej przez KNF zezwolenia na utworzenie banku oraz na rozpoczęcie przez bank działalności.
Warto tu dodać, że wymienione w art. 5 ust. 2 pr. bank. czynności uzyskują status czynności bankowych dopiero wtedy, gdy są wykonywane przez banki. Inne podmioty niż banki mogą wykonywać czynności wymienione w art. 5 ust. 2 pr. bank. i wówczas czynności te nie mają charakteru czynności bankowych a do tych podmiotów nie znajdują zastosowania przepisy ustawy Prawo bankowe. Do wykonywania czynności bankowych z art. 5 ust. 2 pr. bank. nie jest koniecznie uzyskanie zezwoleń, o których mowa w art. 30a, 34 i 36 pr. bank., a zatem ich wykonywanie nie pociąga za sobą sankcji cywilnych i karnych za wykonywanie czynności bankowych bez zezwolenia. Nie mniej jednak wykonywanie niektórych z czynności wymienionych w art. 5 ust. 2 pr. bank. jest objęte reglamentacją i wymaga uzyskania zezwolenia lub wpisu do rejestru, dotyczy to nie tylko świadczenia usługi finansowania społecznościowego (zezwolenie na podstawie rozporządzenia 2020/1503) ale też np. świadczenia usług płatniczych oraz wydawania pieniądza elektronicznego (zezwolenie lub wpis do rejestru na podstawie ustawy o usługach płatniczych).
Ustawodawca poszerzył nie tylko zakres działalności, którą mogą wykonywać banki ale także zakres dozwolonej działalności spółdzielczych kas oszczędnościowo – kredytowych. Z dniem 29 lipca 2022 r. dodano do art. 3 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych nowy ustęp 5, na podstawie którego kasy mogą świadczyć, po uzyskaniu zezwolenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503, na rzecz swoich członków usługi finansowania społecznościowego, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a pkt (i) tego rozporządzenia (kasy nie będą mogły zatem świadczyć usług finansowania społecznościowego wskazanych w pkt (ii)).
Wraz z wejściem w życie w dniu 29 lipca 2022 r. ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych poszerzy się katalog nadzorów wykonywanych przez KNF. Tego dnia wejdzie także w życie nowy punkt 12 dodany do art. 1 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Tym samym nadzór nad rynkiem finansowym będzie obejmował nadzór w zakresie przewidzianym przepisami rozporządzenia 2020/1503 oraz ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.
W dniu 29 lipca 2022 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która m.in. ma na celu zapewnienie stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (dalej rozporządzenie 2020/10534), tj. rozporządzenia dotyczącego tzw. crowdfundingu. Ustawa ta z dniem 29 lipca 2022 r. dodaje do katalogu czynności bankowych niezastrzeżonych dla banków (czynności bankowych sensu largo, wymienionych w art. 5 ust. 2 ustawy Prawo bankowe) nową czynność bankową jaką jest „świadczenie usług finansowania społecznościowego, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a rozporządzenia 2020/1503, na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 tego rozporządzenia”. Ta nowa czynność bankowa została wymieniona w dodanym do art. 5 ust. 2 pr. bank. nowym pkt 13.
Według art. 2 ust. 1 lit a) rozporządzenia 2020/1503 usługa finansowania społecznościowego oznacza kojarzenie inwestorów zainteresowanych finansowaniem przedsięwzięć gospodarczych z właścicielami projektów z wykorzystaniem platformy finansowania społecznościowego, obejmujące którekolwiek z poniższych działań:
(i) ułatwianie udzielania pożyczek;
(ii) subemisję bez gwarancji przejęcia emisji, o której mowa w sekcji A pkt 7 załącznika I do dyrektywy 2014/65/UE, w odniesieniu do zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego, wystawionych przez właścicieli projektów lub spółkę celową, oraz przyjmowanie i przekazywanie zleceń klientów, o którym mowa w pkt 1 tej sekcji, w odniesieniu do tych zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego.
Co ciekawe, z brzmienia art. 5 ust. 2 pkt 13 pr. bank. wynika, że bank będzie musiał uzyskać zezwolenie na świadczenie usług finansowania społecznościowego przewidziane w art. 12 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503. Do wykonywania tej czynności nie wystarczy zatem posiadane przez bank wydanego wcześniej przez KNF zezwolenia na utworzenie banku oraz na rozpoczęcie przez bank działalności.
Warto tu dodać, że wymienione w art. 5 ust. 2 pr. bank. czynności uzyskują status czynności bankowych dopiero wtedy, gdy są wykonywane przez banki. Inne podmioty niż banki mogą wykonywać czynności wymienione w art. 5 ust. 2 pr. bank. i wówczas czynności te nie mają charakteru czynności bankowych a do tych podmiotów nie znajdują zastosowania przepisy ustawy Prawo bankowe. Do wykonywania czynności bankowych z art. 5 ust. 2 pr. bank. nie jest koniecznie uzyskanie zezwoleń, o których mowa w art. 30a, 34 i 36 pr. bank., a zatem ich wykonywanie nie pociąga za sobą sankcji cywilnych i karnych za wykonywanie czynności bankowych bez zezwolenia. Nie mniej jednak wykonywanie niektórych z czynności wymienionych w art. 5 ust. 2 pr. bank. jest objęte reglamentacją i wymaga uzyskania zezwolenia lub wpisu do rejestru, dotyczy to nie tylko świadczenia usługi finansowania społecznościowego (zezwolenie na podstawie rozporządzenia 2020/1503) ale też np. świadczenia usług płatniczych oraz wydawania pieniądza elektronicznego (zezwolenie lub wpis do rejestru na podstawie ustawy o usługach płatniczych).
Ustawodawca poszerzył nie tylko zakres działalności, którą mogą wykonywać banki ale także zakres dozwolonej działalności spółdzielczych kas oszczędnościowo – kredytowych. Z dniem 29 lipca 2022 r. dodano do art. 3 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych nowy ustęp 5, na podstawie którego kasy mogą świadczyć, po uzyskaniu zezwolenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503, na rzecz swoich członków usługi finansowania społecznościowego, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a pkt (i) tego rozporządzenia (kasy nie będą mogły zatem świadczyć usług finansowania społecznościowego wskazanych w pkt (ii)).
Wraz z wejściem w życie w dniu 29 lipca 2022 r. ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych poszerzy się katalog nadzorów wykonywanych przez KNF. Tego dnia wejdzie także w życie nowy punkt 12 dodany do art. 1 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Tym samym nadzór nad rynkiem finansowym będzie obejmował nadzór w zakresie przewidzianym przepisami rozporządzenia 2020/1503 oraz ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.