Pieniądz lokalny

Być może to najlepszy moment aby zaszczepić na polski grunt wynalazek sytych społeczności Zachodu jakim jest pieniądz lokalny. Ma on bogatą historię i jest ściśle związany z rozwojem pieniądza prywatnego i jego odmiany, jaką jest pieniądz społecznościowy. Jak się wydaje, obecnie używa się terminu „pieniądz lokalny” (local money), czy też „waluta lokalna” (local currency) dla oznaczenia pieniądza pełniącego cztery funkcje : miernika wartości, środka cyrkulacji, środka akumulacyjnego oraz środka płatniczego (czyli jest to funkcjonalne ujęcie ekonomiczne). Taki pieniądz nie ma oczywiście  nie charakteru powszechnie akceptowanego prawnego środka płatniczego. Pieniądz lokalny wyróżnia to, że jest używany na ograniczonym, stosunkowo niewielkim terytorium a jego stosowanie ma przynieść różnego rodzaju korzyści zamieszkującej ten obszar społeczności lokalnej w ramach rozbudowanej ideologii (zob. np.  tu i tu). To zaspakajanie potrzeb i oczekiwań społeczności lokalnej najmocniej wyróżnia pieniądz lokalny od innych rodzajów pieniądza prywatnego oraz kwalifikuje pieniądz lokalny do szerokiej kategorii pieniądza społecznościowego (waluty społecznościowej -  community currency). Dobrym przykładem może być Brixton Puound  (pieniądz lokalny stosowany w Brixton, jednej z dzielnic Londynu). Obecnie na całym świecie funkcjonuje kilkadziesiąt, jeżeli nawet nie kilkaset systemów pieniądza lokalnego we wspomnianym wyżej ekonomicznym, funkcjonalnym ujęciu.  Np. w Wielkiej Brytanii jest to wspomniany już Brixton Pound,  ale także Bristol Pound, Lewes Pound, Totnes Pound, Stroud Pound; we Francji : SoNantes,w Holandii : Makkie, w Belgii : E-portmonnee, w USA : m.in. BerkShares, Central Pound Initive, zob. też tu. W Polsce właściwie nie ma pieniądza lokalnego we wspomnianym ekonomicznym, funkcjonalnym ujęciu. Co najwyżej od czasu do czasu niektóre jednostki samorządu terytorialnego  emitują krótkie serie monet o charakterze wyłącznie numizmatycznym, mające na celu tylko promocję regionu lub społeczności lokalnej. Nazwa „dukat lokalny” jest dla takich monet bardziej trafna i lepiej oddaje ich przeznaczenie. W artykule tym podejmuję takie kwestie jak : charakter prawny pieniądza lokalnego, wyłączenie  pieniądza lokalnego (w postaci elektronicznej) z zakresu ustawy o usługach płatniczych oraz wpływ pieniądza lokalnego na stabilność monetarną. Ponadto zastanawiam się nad możliwością emitowania przez jednostkę samorządu terytorialnego pieniądza lokalnego (wiem, wiem… to mocno kontrowersyjne). Uważam, że  idea elektronicznego środka płatniczego bez emitenta nie wyklucza "lokalności" takich środków płatniczych, tj. powiązania ich z społecznością zamieszkującą ściśle określone, stosunkowo niewielkie, terytorium i mające na celu rozwój i promocję tej społeczności w różnych aspektach. Natomiast nie ulega wątpliwości, że kryptowaluty, ze względu na ich globalność i dążenie, z samej istoty (założeń), do upowszechnienia nie mogą pełnić roli pieniądza lokalnego.